Tiêu chuẩn này áp dụng cho việc thiết kế mới phục hồi cải taọ, mở rộng đường ống chính dẫn khí đốt, dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ đặt ngầm dưới đất (sau đây viết tắt là: Đường ống ngầm). Tiêu chuẩn này áp dùng đồng thời với TCVN 4090 : 1985 Tiêu chuẩn này khuyến khích áp dụng cho việc thiết kế chống ăn mòn các hệ thống công trình bằng kim loại đặt ngầm dưới đất (ống dẫn nước, cáp điện thoại và đường ống công nghệ trong kho xăng dầu).
1. Quy định chung.
1.1. Khi thiết kế đường ống ngầm bằng thép, để bảo đảm tuổi thọ công trình, phải thiết kế chống ăn mòn bề mặt ngoài của đường ống, để bảo vệ đường ống khỏi tác động của môi trường
1.2. Các biện pháp chống ăn mòn đường ống bao gồm: Dùng các băng quấn chống ăn mòn kết hợp với sơn lót Xunda P27 để các thiết bị được bảo vệ điện hoá. Lựa chọn biện pháp bảo vệ phụ thuộc vào mức độ ăn mòn của đất, điều kiện đặt ống, vật tư và các chỉ tiêu kinh tế kĩ thuật.
1.3. Thiết kế chống ăn mòn cho đường ống ngầm phải dựa trên các tài liệu ban đầu gồm: tài liệu khảo sát về địa hình, địa chất tuyến ống, tài liệu đánh giá mức độ ăn mòn của môi trường đất, các bản vẽ tổng mặt bằng, mặt cắt dọc tuyến đường ống, các số liệu kĩ thuật về đường ống. Ngoài ra, phải có hồ sơ kĩ thuật của các công trình kim loại ngầm lân cận tuyến ống (các đường ống ngầm khác, các tuyến cáp điện thoại, điện động lực) nguồn cấp điện trên tuyến ống.
1.4. Sử dụng trạm catốt để thiết kế chống ăn mòn đường ống ngầm phải thoả thuận bằng văn bản với các cơ quan quản lí các công trình ngầm lân cận.
1.5. Thiết kế chống ăn mòn đường ống ngầm bao gồm: bản vẽ kết cấu lớp bọc, sơ đồ bảo vệ điện hoá toàn tuyến ống, bản vẽ mặt bằng khu vực đặt thiết bị bảo vệ, bản vẽ lắp đặt các thiết bị, bản vẽ mặt bằng, mặt cắt các tuyến cấp điện, bản vẽ nhà đặt catốt, bản vẽ bích cách điện, bản vẽ cột đo kiểm tra
2. Đánh giá mức độ ăn mòn của đất.
- Khi thiết kế chống ăn mòn đường ống ngầm, phải có số liệu cụ thể về mức độ ăn mòn của đất trên từng đoạn đường tuyến ống, số liệu đó được thể hiện trên bản vẽ mặt cắt dọc tuyến ống.
- Đánh giá mức độ ăn mòn của đất dựa trên các chỉ tiêu sau: điện trở riêng của đất, tổn thất khối lượng mẫu thép đặt trong đất, mật độ dòng điện phân cực trung bình, ứng với từng loại đất sao cho phù hợp ví dụ: Đất đồi núi trung du, Ruộng bãi khô, đất ngập nước ven biển,..
- Mức độ ăn mòn của đất được phân thành bốn cấp phù hợp với chỉ dẫn trong bảng 1.
| Mức độ ăn mòn của đất | Thấp | Trung Bình | Cao | Rất cao |
|
>100
< 1 < 0,05 Đất đồi núi trung du |
100 đến 200
Từ 2 đến <4 Từ 0,2 đến 0,4 Ruộng bãi khô |
< 20đến >5
Từ 2 đến < 4 Từ 0,2-0,4 Ruộng đất chua mặn, kiềm mặn, bãi ven sông, đầm lầy |
<5
Đất ngập nước ven biển |
Hình: Môi trường làm hư hỏng thiết bị xây dựng
3. Các bước thiết kế chống ăn mòn phù hợp với tiêu chuẩn
3.1. Toàn bộ các đường ống ngầm theo TCVN 4090 : 19985 đều phải có lớp băng quấn chống ăn mòn. Khi thiết kế lớp bọc chống ăn mòn dùng ba loại chính: bình thường, tăng cường và rất tăng cường. Việc lựa chọn lớp bọc phải căn cứ vào các yếu tố sau:
– Mức độ ăn mòn của đất trên từng đoạn tuyến ống
– Hiệu quả kinh tế của lớp bọc được lựa chọn có phù hợp với tình hình của công ty
– Sản phẩm được vận chuyển trong ống và chế độ công nghệ bơm chuyển (chủ yếu là yếu tố nhiệt độ):
3.2. Chọn vật liệu, kết cấu lớp bọc ống phải tuân theo điều 10.2.2 TCVN 4090 : 1985 và phải phù hợp với từng loại lớp bọc, điều kiện thi công và điều kiện ống đặt. Trong điều kiện đặt ống ngầm tại các vùng đất có điện trở riêng cao và không áp dụng bảo vệ điện hoá, được phép sử dụng các loại bột khoáng như bột cao lanh, bột đá vôi làm chất độn để chế tạo matit nhựa đường bọc ống. Tỉ lệ pha chế chất độn này không quá 25%.
Hình: Đường ống được thiết kế lớp bọc bảo vệ
3.3. Khi thiết kế lớp bọc đường ống ngầm bằng các loại băng dính PVC, PE và các loại chất dẻo tổng hợp khác phải đề ra biện pháp thi công phù hợp với điều kiện hiện trường để đạt tiêu chuẩn kĩ thuật và tránh hư hỏng lớp bọc khi thi công đặt ống đã bọc. Đối với thiết kế mỗi loại lớp bọc phải chọn các loại sơn lót , có gốc tương ứng với vật liệu làm lớp Sơn lót nhựa đường pha xăng không có chì (tỉ lệ pha chế 1 : 3 theo thể tích) hoặc 1:2 (theo khối lượng) chỉ dùng cho lớp bọc bằng các loại matít nhựa đường. Sơn lót Poeleruavinyl, sơn chống rỉ có chì oxít, sơn lót chống thấm và sơn chống rỉ có sắt oxít dùng cho lớp bọc bằng các loại băng dính Polyme.Đối với các đường ống ngầm có gia nhiệt, nhiệt độ cao hơn +40oC phải dùng các loại sơn lót chịu nhiệt độ tương ứng, ở bên ngoài phải dùng lớp bảo ôn theo hướng dẫn riêng về các lớp bọc bảo ôn trong thiết kế cấp nhiệt và phải tuân theo điều 10.2.4 của TCVN 4090 : 1985.
3.4. Đối với các đoạn ống đặt trong vùng có đất đá cứng phải bảo vệ lớp bọc bằng băng quấn chống ăn mòn . Chiều dày lớp lót và phủ không nhỏ hơn 0,2m.
3.5. Chất lượng lớp bọc ống ngầm phải đạt các chỉ tiêu sau:
– Độ bám dính bề mặt ống thép không nhỏ hơn 10N/cm
– Điện trở cách điện: sau khi bọc ống từ 106 đến 108Ωm2, sau khi lấp hào từ 104 đến 105Ωm2.
Các Doanh nghiệp cần tuân theo những qui định của Việt Nam để có thể thiết kế tổ chức thi công sơn, bọc ống ngầm đúng cách và an toàn và đặc biệt chú ý các biện pháp an toàn lao động và an toàn phòng cháy chống cháy.
